بستن حسابها به چه معنی است؟
بستن حسابها یعنی صفر کردن مانده حسابها. این کار با بستانکار کردن مانده آخر حسابهای دارای مانده بدهکار و یا بدهکار کردن مانده آخر حسابهای دارای مانده بستانکار طی اسناد حسابداری انجام میشود(به عبارت دیگر هر حساب خلاف ماهیتش ثبت می شود)
حسابها به چند دسته تقسیم میشوند؟
با توجه به انتقال یا عدم انتقال مانده به سال بعد، حسابها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
- حسابهای دائمی
- حسابهای موقت
- حسابهای مختلط
البته نهایتا حسابهای مختلط هم با انجام اصلاحات و ثبت‌های اصلاحی وارد حسابهای دائمی یا موقت میشوند. به همین خاطر در پایان سال حسابها یا دائمی هستند یا موقت. و بعد از تهیه صورت سود و زیان حسابهای موقت نیز بسته میشوند و فقط حسابهای دائمی باقی می‌ماند که این حسابها از طریق سند اختتامیه بسته شده و مانده به سال مالی آینده انتقال می باید.
بستن حسابهای موقت در انتهای دوره مالی در شرکت‌های خدماتی
همان‌طور که گفته شد حسابهای موقت باید در پایان دوره مالی بسته شوند. مانده مالی این گونه حسابها به سال مالی بعدمنتقل نمیشود. حسابهای موقت شامل حسابهای درآمد، هزینه‌ها و حساب برداشت هستند. جهت بستن این حسابها باید از یک حساب رابط و واسطه به نام حساب خلاصه سود و زیان استفاده کنیم. مراحل بستن حسابهای موقت به صورت زیر است:
مرحله اول: بستن حساب درآمد
ابتدا حساب درآمدها را بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان را بستانکار میکنیم.
مرحله دوم: بستن حساب هزینه‌ها
سپس حساب سود و زیان را معادل با جمع هزینه بدهکار میکنیم و سپس تک تک حسابهای مرتبط با هزینه‌ها را بستانکار میکنیم.
مرحله سوم: بستن حساب خلاصه سود و زیان
مانده خلاصه حساب سود و زیان را مشخص میکنیم. اگر مانده آن بستانکار باشد معادل آن را بدهکار و حساب سرمایه را بستانکار میکنیم. اگر مانده حساب خلاصه سود و زیان بستانکار باشد به آن سود می‌گوییم. ولی اگر مانده حساب سود و زیان بدهکار باشد، این حساب را بستانکار و حساب سرمایه را بدهکار میکنیم. در این صورت به این مانده حساب زیان میگویند.
بستن حسابهای موقت در انتهای دوره مالی در شرکت‌های بازرگانی
به طور کلی بستن حسابهای موقت در موسسات بازرگانی بسیار شبیه به شرکت‌های خدماتی است. تنها تفاوت در این است که حساب‌هایی در شرکت‌های بازرگانی وجود دارد که در شرکت‌های خدماتی وجود ندارد. این حسابها شامل حسابهای خرید، فروش، برگشت از فروش و تخفیفات، برگشت از خرید و تخفیفات، تخفیفات نقدی خرید، تخفیفات نقدی فروش و موجودی کالای اول دوره و موجودی کالای انتهای دوره هستند. بستن حسابهای موقت در شرکت‌های بازرگانی به صورت زیر است:
مرحله اول: حساب خلاصه سود و زیان بدهکار و موجودی کالای اول دوره بستانکار میشود. سپس حساب موجودی کالای پایان دوره بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار میشود.
مرحله دوم: حسابهای فروش، تخفیفات نقدی خرید، و برگشت از خرید و تخفیفات بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار میشود.
مرحله سوم: حسابهای خرید، هزینه‌ها، برگشت از فروش و تخفیفات و تخفیفات نقدی فروش بستانکار و حساب خلاصه سود و زیان بدهکار میشود.
مرحله چهارم: این مرحله کاملا شبیه مرحله سوم شرکت‌های خدماتی است. اگر مانده حساب خلاصه سود و زیان بستانکار باشد آن را سود و اگر بدهکار باشد آن را زیان میگویند.
آموزش بستن حساب های موقت در پایان سال
جهت بستن این حسابها باید از یک حساب موقت واسط به نام “خلاصه سود و زیان” یا سود و زیان جاری استفاده میکنیم.
مرحله اول – بستن حساب درآمد یا فروش
مانده حساب درآمد/ فروش بدهکار و به همان مبلغ خلاصه سود و زیان بستانکار میشود:
| بستانکار | بدهکار | شرح |
| **** | درآمد/فروش | |
| **** | خلاصه سود و زیان |
مرحله دوم – بستن حساب هزینه
معادل جمع کل هزینه‌ها، خلاصه سود و زیان بدهکار و هزینه‌ها بستانکار میشود:
| بستانکار | بدهکار | شرح |
| **** | خلاصه سود و زیان | |
| **** | هزینه حقوق و دستمزد | |
| **** | هزینه آبدارخانه و پذیرایی | |
| **** | سایر هزینه ها |
مرحله سوم – بستن حساب خلاصه سود و زیان یا سود و زیان جاری
پس از انجام دو مرحله فوق مانده حساب خلاصه سود و زیان باید به حساب “سود(زیان) انباشته” بسته شود.
نکته ۱: در برخی کتاب‌ها و سایت‌ها عنوان شده که حساب خلاصه سود و زیان مستقیما به حساب سرمایه بسته میشود. در این خصوص در نظر داشته باشید خلاصه سود و زیان به حساب “سود(زیان) انباشته بسته میشود و دلیل آن هم امکان گزارش گیری دقیق میزان سود یا زیان هر سال و هم چنین نیاز به ثبت صورتجلسه مجمع شرکت یا واحد اقتصادی در اداره ثبت شرکتها در خصوص تغییر در سرمایه است و بدون انجام مراحل قانونی نمی‌توان گردشی در حساب سرمایه ثبت نمود.
نکته ۲: مانده بستانکار حساب خلاصه سود و زیان نشان دهنده سود در سال مالی و مانده بدهکار نشان دهنده زیان در سال مالی است.
ثبت بستن حساب خلاصه سود و زیان با فرض مانده بستانکار، با بدهکار کردن حساب خلاصه سود و زیان و بستانکار کردن حساب ” سود(زیان) انباشته ” انجام میشود:
| بستانکار | بدهکار | شرح |
| **** | خلاصه سود و زیان | |
| **** | سود و زیان انباشته |
مالیات پرداختنی
در پایان سال مالی و بعد از محاسبه سود(زیان)،در صورتیکه نتایج عملیات شرکت منتج به سود شده باشد،میبایست مطابق قوانین مالیاتی و به جهت رعایت استانداردهای حسابداری،اقدام به محاسبه ذخیره مالیات بر درآمد نمود. در هنگام محاسبه ذخیره مالیات بر درآمد، آن بخش از درآمد های شرکت که معاف از مالیات بوده(سود حاصل از سپرده سرمایه گذاری در بانکها) و یا مالیات آنها قبلا بطور مقطوع اخذ شده(مانند سود حاصل از فروش املاک) از سود ابرازی شرکت کنار گذاشته میشود. همچنین آن بخش از سود شرکت که بموجب برخی قوانین مالیاتی(مانندماده132) معاف از پرداخت مالیات باشد نیز از سود ابرازی شرکت کنار گذاشته میشوند.
همچنین میبایست آن بخش از هزینه های شرکت که فاقد معیار های مورد قبول مالیاتی می باشند نیز محاسبه (که در حال حاضر هیچیک از شرکتها این مورد را رعایت نمی کنند) و به سود ابرازی شرکت اضافه شود.بعد از انجام تعدیلات مورد اشاره (که البته بطور کلی عنوان گردید و شامل همه موارد نمی باشد)، در صورت وجود سود مشمول مالیات، با اعمال نرخهای مربوطه طبق قوانین مالیاتی،ذخیره مالیات بر درآمد شرکت محاسبه می شود.