بیمه بیکاری برای حمایت از اقشاری که به‌صورت موقت و غیرارادی شغل خود را از دست داده‌اند، به‌وجود آمده‌است. با توجه به نوسانات بالای اقتصادی، امکان از دست دادن اجباری شغل بیشتر شده‌است.
در چنین شرایطی، تامین نیازهای زندگی دشوار می‌شود. پاندمی کرونا کسب‌وکارهای زیادی را به تعطیلی کشاند و به همین خاطر نرخ بیکاری بالا رفت.برای گذر از بحران‌های مالی حاصل از آن می‌توان به بیمه بیکاری اتکا کرد.
بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟
پیش از توضیح این‌که بیمه بیکاری چیست و شرایط و مدارک لازم جهت دریافت این بیمه چیست؛نیاز داریم که بدانیم از نظر قانونی بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟
بیمه‌شده‌ای که بدون میل و اراده خود بیکار شده، اما آماده به کار باشد را بیکار می‌نامند. بنابراین بیکاری از طریق ترک کار یا استعفا مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود. اما سوال اصلی این است که چطور بیمه بیکاری بگیریم؟
تفاهم نامه شماره 118739 مورخ 1/12/84 وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی:
به منظور اجرای دقیق مقررات بیمه بیکاری و ایین نامه اجرائی آن در راستای ایجاد وحدت رویه ، جلوگیری از برخورد های سلیقه ای و اجرای سیاستهای جدید مبنی بر پیشگیری از بیکاری کارگران و نهایتا منطقی کردن هزینه های صندوق بیمه بیکاری و نیز تعاملات بیشتر در زمینه بررسی حوادث ناشی از کار ( موضوع ماده 60 قانون تامین اجتماعی و ماده 96 قانون کار ) این تفاهم نامه با هدف اصلاح و تکمیل تفاهم نامه قبلی تنظیم گردیده و کلیه موارد مغایر آن لغو می گردد.
بند یک تفاهم نامه
در خصوص کارگران شاغل در کارهای با ماهیت دائمی که کار آنان جنبه مستمر دارد لیکن دارای قرارداد مدت موقت می باشند٬ در صورتیکه قرارداد آنها حداقل یک بار تمدید شده و یا مدت سابقه آنها در آخرین کارگاه کمتر از یکسال نباشد با دارا بودن سایر شرایط مندرج در قانون از مزایای بیمه بیکاری بهره مند خواهند شد. بدیهی است افراد شاغل در کارهای با ماهیت فصلی که در پایان فصل کار بیکارمی گردند و یا کارگران شاغل در کارهای با ماهیت غیر دائمی (نظیر پروژه ها٬ فعالیت های عمرانی و نظایر آن) که در پایان کار ، قرارداد و یا اتمام بخشی از کار بعنوان عدم نیاز بیکارمی گردند مشمول بیمه بیکاری نخواهند شد.
بند دو تفاهم نامه
با توجه به صراحت ماده 4 قانون بیمه بیکاری ، بیمه شده بیکار با معرفی واحد کار و امور اجتماعی از مزایا ی این قانون منتفع خواهد شد . لذا به منظور هماهنگی بیشتر در این زمینه نمایندگان ادارات کار و امور اجتماعی و تامین اجتماعی محل نسبت به بررسی درخواست های متقاضیان استفاده مقرری بیکاری بور مشترک اقدام و افراد واجد شرایط توسط اداره کار محل جهت دریافت مقرری بیکاری به شعب تامین اجتماعی معرفی خواهد شد.
شرایط بیمه شدگانی که مشمول مستمری ماهانه بیمه بیکاری می شوند:
حتما به‌صورت غیر ارادی بیکار شده باشند.
بازنشسته، مستمری بگیر یا از کار افتاده نباشند.
حداقل یکسال سابقه بیمه در آخرین کارگاه داشته باشند.
تبعه کشورهای دیگر نباشند.
یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه داشته باشند.
- بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند، بیمه بیکاری را دریافت خواهند کرد.
- افرادی که در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری قرار می‌گیرند مشمول بیمه بیکاری نیستند.
- کارگران فصلی درصورتی‌که صرفا در میانه فصل کار اخراج شده و بیکاری آنها غیرارادی تشخیص داده شود مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
- افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دائمی دارد و براساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بوده‌اند. با تشخیص واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درصورتی‌که در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، مورد حمایت قرارگرفته و مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.
- چنان‌چه بیمه‌شده‌ای حداکثر ظرف مدت ۲ ماه پس از طی دوران سربازی به محل کار خود بازگردد اما کارفرما از به‌کارگیری مجدد او خودداری کند، با احراز سایر شرایط می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند.